Η γνωριμία της Λιλίκας Μωραΐτη με την Μαργαρίτα Ζαρμπώνη στο ξενοδοχείο της τελευταίας στη Σύρο θα έφερνε κοντά τις δύο γυναίκες ανάμεσα στις οποίες αναπτύχθηκε βαθιά φιλία και εκτίμηση.
Η ιστορία του ζεύγους Δημητρίου και Λιλίκας Μωραΐτη είναι συγκινητική.
Η τρυφερή αγάπη που αναπτύχθηκε μεταξύ τους συνόδευε ολόκληρη τη ζωή τους.
Η Λιλίκα Μωραΐτη υπήρξε ένας πολύ ευαίσθητος άνθρωπος σύμφωνα με τις περιγραφές της κ. Ζαρμπώνη στο The Mykonos Times.
-Αγάπησε τη Σύρο και τους Συριανούς από τη πρώτη στιγμή που πάτησε το πόδι της στο νησί. Προσέφερε απλόχερα τη φροντίδα της χωρίς τη φειδώ του χρήματος. Τα τελευταία χρόνια ήμουν πάντα δίπλα της. Μου είχε αδυναμία αλλά κι εγώ της αφιερώθηκα…
Η κα Μαργαρίτα Ζαρμπώνη είναι Πρόεδρος του Κληροδοτήματος Δημητρίου και Λιλίκας Μωραΐτη στη Σύρο.
Αντιπρόεδρος είναι η εξαίρετη δικηγόρος κα ‘Ελενα Καρύγιαννη (στη κεντρική φωτό με την κ. Μαργαρίτα Ζαρμπώνη).
Πριν το ξέσπασμα της Πανδημίας το Κληροδότημα δαπανούσε περί τις 800 ετησίως για φιλανθρωπικές δράσεις στο νησί. Σημαντικό ποσό προορίζονταν για το Γηροκομείο Ταλάντων Σύρου το οποίο στεγάζεται σε οίκημα της δραστήριας Ιεράς Μητροπόλεως Σύρου με το ενδιαφέρον του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Δωρόθεου καθώς και του Προισταμένου της Γραμματείας και των Διοικητικών Υπηρεσιών της Ιεράς Μητροπόλεως Σύρου κ. Αλέξανδρου Μαρκοίζου να είναι αμείωτο.
Οι έχοντες γνώσιν κάνουν λόγο για Τιτάνια Προσπάθεια και Αβραμιαία Φιλοξενία εκ μέρους του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Δωρόθεου.
Εκ μέρους του κληροδοτήματος Δημητρίου και Λιλίκας Μωραΐτη υπάρχει η καλή διάθεση ώστε να αυξηθεί το ποσό που προορίζεται για το Γηροκομείο.
Το Κληροδότημα επίσης έχει αγκαλιάσει και προσφέρει με τις δράσεις του στο Νοσοκομείο Σύρου, στη Στέγη Ανηλίκων, στο Βιομηχανικό Μουσείο, στην Κάριτας Ελλάς. Επίσης συνεισφέρει στην Κατ΄οίκον Νοσηλεία.
Κι όλο αυτό χάρη στις άοκνες προσπάθειες της κ. Μαργαρίτας Ζαρμπώνη και της κ. Έλενας Καρύγιαννη.
Δημήτριος Ν. Μωραΐτης
(1904 – 2005)
Ο Δημήτριος Ν. Μωραΐτης, τριτότοκος γιος του Νικοκλή Γ. Μωραΐτη και της Πελαγίας (Μπιλής) το γένος Βάτη, γεννήθηκε το 1904 στην Άνδρο όπου πραγματοποίησε τις εγκύκλιες σπουδές του. Ο πρωτότοκος αδελφός του Γεώργιος ήταν καπετάνιος. Η αδελφή του Μαρία, η οποία υπήρξε εθελόντρια στον Ερυθρό Σταυρό, συζεύχθηκε τον γνωστό Μακεδονομάχο (καπετάν «Νικηφόρο»), αργότερα αντιναύαρχο του Πολεμικού Ναυτικού και υφυπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας στην εξόριστη κυβέρνηση στη Μέση Ανατολή, Ιωάννη Δεμέστιχα.
Ο Νικοκλής Γ. Μωραΐτης, γεννημένος και αυτός στην Άνδρο, ήταν καπετάνιος και πλοιοκτήτης, διατηρώντας τη σταθερή οικογενειακή παράδοση της ενασχόλησης της οικογένειας Μωραΐτη με τη ναυτιλία. Αφότου ο απώτερος πρόγονός του Δημήτριος Διγενόπουλος μετανάστευσε τη δεκαετία 1770 από τη Δημητσάνα και εγκαταστάθηκε στην Άνδρο, απέκτησε το παρατσούκλι «Μωραΐτης» που κρατήθηκε έκτοτε ως το επίσημο επώνυμο της ευρύτερης οικογένειας. Η οικογένεια Μωραΐτη της Άνδρου ξεκίνησε τη ναυτιλιακή της δραστηριότητα στα μέσα του 19ου αιώνα με πρωτοπόρο τον Γεώργιο Δ. Μωραΐτη, πλοιοκτήτη των ιστιοφόρων «Λεωνίδας» και «Αρχάγγελος». Ακόμη πιο δραστήριος υπήρξε ο Δημήτριος Γ. Μωραΐτης, γιος του Γεώργιου, που ίδρυσε την «Υπερωκεάνιο Ατμοπλοΐα», τα πλοία της οποίας («Μωραΐτης» και «Αθήναι») εγκαινίασαν τη γραμμή Πειραιά-Νέα Υόρκη.
Ο Δημήτριος Ν. Μωραΐτης ακολούθησε την οικογενειακή παράδοση, μετερχόμενος τα ναυτιλιακά. Ήδη πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κινήθηκε στον διεθνή χώρο, ταξιδεύοντας στη Μεγάλη Βρετανία και τις Η.Π.Α., όπου δραστηριοποιήθηκε και διέμενε κατά μεγάλα χρονικά διαστήματα. Μετά τον Πόλεμο ίδρυσε διαδοχικά τις ατμοπλοϊκές εταιρίες «Dolphin», «Castle», «Star» και «Broad». Οι εταιρίες ναύλωναν φορτηγά πλοία που κινούνταν στα διεθνή ύδατα. Τέτοια ήταν τα πλοία «Lilica», «Star» και «Magdalene».
Ο Δημήτριος Ν. Μωραΐτης παντρεύτηκε το 1947 την Μαγδαληνή (Λιλίκα) Σταθάτου, κόρη του Γεράσιμου Σταθάτου με καταγωγή από την Ιθάκη. Ο γάμος τους έγινε στην Εκκλησία του Αγίου Γερασίμου στη Νέα Υόρκη. Μετά από λίγα χρόνια, το ζεύγος εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα, στην ιδιόκτητη οικία της οικογένειας Μωραΐτη στο Ψυχικό, όπου και έζησαν μέχρι το θάνατό τους.
Λιλίκα Μωραΐτη
(1914 – 2002)
Η Λιλίκα (Μαγδαληνή) Μωραΐτη γεννήθηκε το 1914 στην Αθήνα. Ήταν το δευτερότοκο παιδί του Γεράσιμου και της Μαρίας Σταθάτου. Ο πατέρας της καταγόταν από την Ιθάκη. Υπήρξε πλοίαρχος και εφοπλιστής, ήταν δε μέλος της γνωστής ιθακήσιας οικογένειας των Σταθάτων. Η μητέρα της, το γένος Φιλίνη, μεγάλωσε στη Σύρο και ήταν κόρη του πλοιοκτήτη Νικόλαου Φιλίνη.
Ο πρωτότοκος γιος του ζεύγους Γεράσιμου και Μαρίας Σταθάτου Νίκος χάθηκε αναπάντεχα, το 1933, σε ηλικία 21 ετών. Η Λιλίκα Μωραΐτη παντρεύτηκε το 1947 τον Δημήτριο (Τάκη) Μωραΐτη με τον οποίο μοιράστηκε επί μισό και πλέον αιώνα τις ευαισθησίες της. Η κοινή ζωή τους υπήρξε γεμάτη αγάπη για τα συγγενικά τους πρόσωπα, τους φίλους και γνωστούς τους, αλλά και τον ευρύτερο κοινωνικό τους περίγυρο, έχοντας πάντα ένα βαθύ θρησκευτικό αίσθημα. Το ζεύγος Μωραΐτη ταξίδεψε κατ’ επανάληψη στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με επιλογή τα τελευταία χρόνια τη Σύρο.
Η πατρική οικογένεια της Λιλίκας Μωραΐτη αφιέρωσε μεγάλο μέρος της περιουσίας της σε κοινωφελή και φιλανθρωπικά έργα, δωρίζοντας στον Δήμο Ιθάκης, εκτός των άλλων, και την πατρογονική οικία του Γεράσιμου Σταθάτου για να στεγαστεί το Αρχαιολογικό Μουσείο. Η Λιλίκα Μωραΐτη, συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση και εκπληρώνοντας την επιθυμία που είχε εκφράσει στη διαθήκη του ο πατέρας της, ίδρυσε το 1970 το Κοινωφελές ΄Ιδρυμα Γερασίμου και Μαρίας Σταθάτου στη μνήμη του αδελφού της, για την εξυπηρέτηση του Διαγνωστικού Κέντρου Ιθάκης. Συνέχισε δε το φιλανθρωπικό της έργο μέχρι το θάνατό της, με επιστέγασμα την επιθυμία της για τη δημιουργία, από κοινού με το σύζυγό της, των Iδρυμάτων Δημητρίου και Λιλίκας Μωραΐτη Άνδρου και Σύρου.
Από κοινού με τη σύζυγό του, ο Δημήτριος Ν. Μωραΐτης ενίσχυε φιλανθρωπικά ιδρύματα και απόρους, έχοντας έντονο το αίσθημα της κοινωνικής αλληλεγγύης και της φιλανθρωπίας, μαζί με ένα βαθύ θρησκευτικό αίσθημα που τον συνόδευε σε όλη του τη ζωή. Επιστέγασμα του ως άνω φιλανθρωπικού έργου του ζεύγους Μωραΐτη αποτέλεσε η απόφασή του να προσφέρει μετά θάνατον όλη τη διαθέσιμη περιουσία του για τη δημιουργία των Ιδρυμάτων Δημητρίου και Λιλίκας Μωραΐτη Άνδρου και Σύρου.
Το αρχείο του ζεύγους Δημητρίου και Λιλίκας Μωραΐτη
Οι δωρητές του παρόντος ιδρύματος, Δημήτριος και Λιλίκα Μωραΐτη, κατέλειπαν με το θάνατό τους το ιδιωτικό τους αρχείο, με την εκφρασμένη επιθυμία αυτό να αξιοποιηθεί ιστορικά. Το αρχειακό υλικό που βρέθηκε στην οικία των δωρητών, στην οδό Παπαναστασίου 62 στο Π. Ψυχικό, ταξινομήθηκε και καταλογογραφήθηκε από την ιστορικό, δρ. του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δήμητρα Σαμίου στη διάρκεια του 2014.
Το αρχείο του ζεύγους Μωραΐτη αποτελείται από χαρτώα τεκμήρια και φωτογραφίες. Το πλούσιο σε πληροφορίες αυτό υλικό αφορά στην καθημερινή ζωή και τον τρόπο συμβίωσης του ζεύγους καθώς και στις επαγγελματικές ή φιλανθρωπικές τους δραστηριότητες. Η χρονολόγηση των τεκμηρίων ξεκινάει από τα τέλη του 19ου αιώνα και ολοκληρώνεται στην πρώτη δεκαετία του 21ου, οπόταν και ιδρύθηκαν τα Κληροδοτήματα Δημητρίου και Λιλίκας Μωραΐτη Άνδρου και Σύρου αντίστοιχα, κατόπιν επιθυμίας του ζεύγους, όπως αυτή εκφράστηκε στις δημόσια δημοσιευμένες διαθήκες τους. Το υλικό θα χρησιμοποιηθεί αρχικά για τη συγγραφή της ιστορίας της οικογένειας και στη συνέχεια θα είναι προσβάσιμο στα μέλη της ερευνητικής κοινότητας.
